Traumasensitief Onderwijs helpt scholen bij het omgaan met getraumatiseerde leerlingen. Veel leerlingen maken in hun nog jonge leven een of meerdere potentieel traumatische ervaringen mee. Denk aan mishandeling, verwaarlozing, uithuisplaatsing en dood of ernstige ziekte van gezinsleden.

Een traumatische ervaring kan bij een kind gedragsproblematiek, stress, veranderingen in de hersenontwikkeling en leerproblemen veroorzaken. Scholen krijgen te maken met gedragsproblemen en escalatie, handelingsverlegenheid, frustratie en onmacht. Bij het herstellen van een trauma is een positieve en steunende omgeving van belang. Ook de school speelt daarin een belangrijke rol.

Handvatten in implementatiehandboek

Nog niet alle scholen zijn zich bewust van de impact van trauma op hun leerlingen en hoe hiermee om te gaan. Andere scholen zijn zich ervan bewust dat deze leerlingen specifieke onderwijs- en begeleidingsvragen hebben, maar zijn op zoek naar praktische handvatten om traumasensitief onderwijs in de praktijk te brengen. Het handboek ‘Implementatie Traumasensitief Onderwijs’ helpt scholen bij het ontwikkelen van een traumasensitief onderwijsklimaat.

Het implementatiehandboek is samengesteld door het consortium en project Traumasensitief Onderwijs. Dat is een initiatief van samenwerkende zorg- en onderwijsinstellingen. Naast Praktikon doen Pluryn, Koraal, Orion en De Loodsboot mee. Het project is mede mogelijk gemaakt door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO).

Aan de samenstelling van het handboek ging een periode van onderzoek en experimenteren vooraf. Er vond een literatuurstudie plaats en via groepsgesprekken en proeftuinen zijn best practices verzameld. De resultaten geven zicht op wat er nodig is om een traumasensitief klimaat op scholen te ontwikkelen. Het implementatiehandboek is vrij verkrijgbaar en wordt door regulier en speciaal onderwijsscholen die meedoen aan het project gebruikt bij het implementeren van Traumasensitief Onderwijs.

Meer weten?

Meer informatie over het project Traumasensitief Onderwijs en het implementatiehandboek is te vinden op www.traumasensitiefonderwijs.com.

Onderzoek naar uitkomsten van Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling (IAG) in de jaren 2009-2019 laat zien dat probleemgedrag van jeugdigen en opvoedingsbelasting van ouders jaarlijks significant afnemen. Gevoegd bij het onderzoek naar uitkomsten in de jaren 2000-2008 geeft dit over een periode van 20 jaar consistente aanwijzingen voor de effectiviteit van IAG.

IAG is een veel geïndiceerde interventie voor gezinnen met meervoudige en complexe problemen, waarbij niet zelden een uithuisplaatsing van een of meer kinderen dreigt. De interventie duurt gemiddeld zo’n zes maanden en richt zich op het terugdringen van het probleemgedrag van jeugdigen en de opvoedingsbelasting van hun ouders, alsook het vergroten van ouderlijke opvoedvaardigheden en het meer betrekken van het sociaal netwerk bij het gezin. In opdracht van de landelijke participantengroep IAG, waarbij 25 jeugdhulporganisaties en vier hogescholen zijn aangesloten met als doel de interventie door te ontwikkelen, voerde Praktikon een onderzoek uit naar de effectiviteit van IAG. Hiervoor werd gebruik gemaakt van gegevens van vragenlijsten die bij IAG in het kader van de hulp verzameld werden. Het ging hierbij om de Child Behavior Checklist (CBCL) en de Opvoedingsbelastingvragenlijst (OBVL).

Twaalf jeugdhulporganisaties leverden 3363 bruikbare CBCL-metingen en 2828 bruikbare OBVL-metingen aan van gezinnen die in de periode 2009-2019 een IAG-behandeling afsloten. De analyse van deze gegevens liet zien dat het probleemgedrag van de jeugdigen en de opvoedingsbelasting van de ouders elk jaar statistisch significant afnemen, met middelgrote effecten. Meer dan de helft tot twee derde van de jeugdigen laat ieder jaar een statistisch significante verbetering van probleemgedrag zien. Datzelfde geldt voor de opvoedingsbelasting van de ouders.

Deze resultaten, samen met de resultaten uit eerder onderzoek uit de periode 2000-2008, wijzen erop dat IAG effectief is. Een kritische kanttekening is wel dat er in al die jaren geen controlegroepen waren, waardoor de effecten niet onomstotelijk zijn vastgesteld. In termen van de effectladder gaat het om eerste aanwijzingen voor effectiviteit, die laten zien dat IAG over de jaren heen ‘doeltreffend’ is gebleken.

Bent u geïnteresseerd in het onderzoeksrapport? U kunt het hier downloaden.

Datagestuurd werken wordt door zowel gemeenten als zorgaanbieders als zinvol en wenselijk ervaren om de jeugdhulp te kunnen handhaven en verbeteren. Dat vraagt om een betere monitoring van uitkomsten en om onderlinge afstemming bij zorgaanbieders. Ook de afstemming met gemeenten dient nog veel beter te worden uitgewerkt. Investeer daarom in afstemming tussen zorgaanbieders en gemeenten over datamonitoring en effectmeting, voordat daadwerkelijk begonnen wordt met het uitwisselen en vergelijken van gegevens. Dit zijn belangrijke uitkomsten uit het onderzoek van de Academische Werkplaats Jeugd Inside-Out.

De Academische Werplaats Jeugd Nijmegen (Inside-Out) richt zich specifiek op het ontwikkelen van gezamenlijke kennis over de kwaliteit en effectiviteit van jeugdhulp. Met het onderzoeksproject ‘Transformatie en outcome: de verhalen achter de cijfers’ streeft zij ernaar beschikbare gegevens over jeugdhulp samen te brengen en daarover het gesprek op gang te brengen tussen alle betrokkenen: zorgaanbieders, gemeenten en cliënten. De zo verkregen kennis wordt gebruikt om de kwaliteit van jeugdhulp gezamenlijk te borgen en zo mogelijk te verbeteren. De bevindingen van het onderzoek zijn onlangs verschenen in een rapport.

Het rapport Transformatie en outcome: de cijfers vóór de verhalen beschrijft de verzameling van de data over kwaliteit en outcome bij de afzonderlijke partijen en weergeeft overkoepelende conclusies en aanbevelingen. Zo blijkt dat datagestuurd werken door zowel de gemeenten als zorgaanbieders als zinvol en wenselijk wordt ervaren. De monitoring van de uitkomsten bij zorgaanbieders moet echter nog aanzienlijk worden verbeterd. Het is daarbij van belang dat zowel de zorgaanbieders als de gemeenten onderling beter met elkaar afstemmen. Pas dan kan een zinvolle dialoog over uitkomsten van de zorg tussen gemeenten, zorgaanbieders en cliënten plaatsvinden. Met als gezamenlijk doel het handhaven en, waar mogelijk, het verbeteren van de kwaliteit van de zorg.

Meer weten?

Klik hier voor de volledige publicatie of neem contact op met Praktikon.